To pytanie często pojawia się w mojej praktyce zawodowej. Odpowiedź na nie jest niestety typowo prawnicza – to zależy. Kto więc może prowadzić aptekę ogólnodostępną? Dowiesz się tego z mojego artykułu.
Nowa apteka tylko dla farmaceuty, ale…
W czerwcu 2017 r. weszła w życie nowelizacja ustawy – Prawo farmaceutyczne, które zostało wprowadzone dość głośną w tamtym czasie ustawą „Apteka dla aptekarzy”. Zmiany wprowadziły zakaz uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie apteki przez spółki kapitałowe, ale również m.in. przez spółki jawne, których wspólnikami są osoby nieposiadające prawa do wykonywania zawodu farmaceuty.
Oznacza to, że od 25 czerwca 2017 r. prowadzić aptekę może tylko farmaceuta. Ograniczenie to dotyczy jednak tylko nowych aptek. Chodzi o sytuacje, gdy konieczne jest uzyskanie zezwolenia lub gdy chcesz nabyć zorganizowaną część przedsiębiorstwa i uzyskać przeniesienie zezwolenia – ale o tym w kolejnym wpisie.
Co ze „starymi zezwoleniami”?
Po wprowadzeniu zmian powstał dylemat prawny, jak należy postępować ze „starymi zezwoleniami”. Z przepisów ustawy nowelizującej Prawo farmaceutyczne wynika jedynie, że stare zezwolenia pozostają ważne.
Zapis ten nie odpowiada jednak na pytanie: co dzieje się w sytuacji, gdy z przyczyn faktycznych lub prawnych zaistnieje konieczność zmiany „starego zezwolenia”, w szczególności przez zmianę wspólnika spółki jawnej? Czy w takiej sytuacji wspólnik musi być farmaceutą, czy nie?
Przez kilka lat od wprowadzenia ustawy nie można było doszukać się jednolitego stanowiska w tej sprawie.
Odmienne interpretacje i moja ocena
W ramach ciekawostki dodam, że odmiennie interpretowały te sytuacje:
- Wojewódzkie Inspektoraty Farmaceutyczne,
- Minister Zdrowia,
- Główny Inspektor Farmaceutyczny,
- Wojewódzkie Sądy Administracyjne.
Osobiście uważam, że powstałe problemy były na wyrost. Ustawodawca wskazał przecież w Prawie farmaceutycznym kto może uzyskać zezwolenia i kto może prowadzić aptekę (lub kontynuować jej prowadzenie), oczywiście w zależności od tego, kiedy uzyskał zezwolenie.
Ustawodawca przewidział wprost w przepisie art. 99 ust. 4 pkt 2 Prawa farmaceutycznego, że prawo do uzyskania zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej posiada spółka jawna lub spółka partnerska, której przedmiotem działalności jest wyłącznie prowadzenie aptek, w której wspólnikami (partnerami) są wyłącznie farmaceuci posiadający prawo wykonywania zawodu.
Przytoczony przepis wskazuje więc na udzielenie zezwolenia, a nie jego zmianę, np. związaną ze zmianą wspólników spółki.
Jeżeli więc w wyniku zmiany wspólnika na takiego, który nie jest farmaceutą, wymagana jest zmiana zezwolenia w zakresie nazwy spółki, to dotyczy ona zmiany zezwolenia istniejącej już spółki, która nabyła już swoje prawa i obowiązki na podstawie przepisów sprzed nowelizacji. Nie podlega więc ona przepisom zmienionej ustawy (prawo nie działa wstecz – lex retro non agit). Działanie takie nie powinno być traktowane jako wniosek o udzielenie zezwolenia, a zmiana nazwy spółki związana ze zmianą wspólnika nie może stanowić podstawy do odmowy zmiany zezwolenia. Zezwolenie uzyskała spółka i to ona, a nie jej wspólnicy, jest jego dysponentem.
Co na to orzecznictwo?
Obecnie wydaje się, że orzecznictwo NSA ostatecznie przesądziło, że jeżeli spółka uzyskała zezwolenie przed dniem 25 czerwca 2017 r., to jej wspólnikami nie muszą być farmaceuci, nawet gdy ulegnie zmianie skład osoby tej spółki. Na poparcie wskazać można np. na orzeczenie z dnia 24 lutego 2022 r. o sygn. akt II GSK 477/20 i II GSK 384/20.
Jeżeli jednak spółka powstała po 25 czerwca 2017 r., to zarówno w chwili udzielenia zezwolenia, jak i w chwili jego zmiany, podmiot musi spełniać wymogi nowej ustawy. Oznacza to, że jej wspólnikami mogą być wyłącznie farmaceuci posiadający prawo wykonywania zawodu.
Warto wspomnieć, że możliwe jest kupienie udziałów spółki prowadzącej aptekę, nawet jeżeli nie jesteś farmaceutą. Granicą jest data 25 czerwca 2017 r. – jeżeli spółka powstała po niej, niestety nie będzie to możliwe.
Wszystko zależy od tego, kiedy powstała apteka…
Podsumowując, odpowiedź na zadane pytanie zależy od tego, kiedy apteka powstała i w jakiej formie prawnej jest prowadzona. Jeżeli w formie spółki kapitałowej lub osobowej a spółka powstała przed 25 czerwca 2017 r., nie musisz być farmaceutą, aby ją prowadzić. Jeżeli jednak spółka powstała po tym dniu, konieczne jest, abyś posiadał prawo do wykonywania zawodu farmaceuty, podobnie jeśli apteka prowadzona jest w formie jednoosobowej działalności gospodarczej lub w formie spółki cywilnej.
KONTAKT
Kaiser | Kozik | Pawelczyk
Radcowie prawni
Różana 13/3, 16-577 Poznań
tel. 570 201 145
[email protected]
Polityka prywatności i cookies